De oude geschriften beschrijven het transcendente als pure gelukzaligheid en vrede.
In de oude geschriften wordt één van de kwaliteiten van het transcendente beschreven als zuivere gelukzaligheid. De geest voelt zich aangetrokken tot deze ervaring, omdat hij altijd op zoek is naar geluk, wat betekent dat hij probeert thuis te komen. Dat is de reden waarom een volledig moeiteloos en natuurlijk proces veel beter werkt dan allerlei concentratietechnieken.
Hoewel de subjectieve ervaringen van de ene meditatie op de andere zullen verschillen, tonen objectieve metingen aan dat er gestage veranderingen zijn in het lichaam wanneer de geest transcendeert, zoals een significante daling van het stresshormoon cortisol, plasma lactaat en een toename van het “gelukshormoon” serotonine.Ref.JEVNING, R.; WILSON, A. F.; and DAVIDSON, J. M. Adrenocortical activity during meditation. Hormones and Behavior 10(1): 54–60, 1978. Reduction in Biochemical Index of Stress: Decreased Plasma Cortisol Levels,Ref.BUJATTI, M., and RIEDERER, P. Serotonin, noradrenaline, dopamine metabolites in Transcendental Meditation technique. Journal of Neural Transmission 39: 257–267,1976
Vandaag kan men geluk en vrede objectief meten via geluks- en stresshormonen
Hoe langer iemand regelmatig de ervaring heeft van het transcenderen, hoe meer dalingen van stresshormonen en toename van gelukshormonen permanent worden, ook buiten de meditatie. Dit is een van de redenen van sommige spectaculaire verbeteringen die men ziet na langdurige beoefening van TM.
Een chronisch hoog niveau van stresshormonen schaadt het zenuwstelsel en zal uiteindelijk tot ziekte leiden. Zo is er een rechtstreeks verband gelegd tussen bijvoorbeeld cortisol niveau en insuline weerstand of overgewicht, of tussen bloed lactaat niveau en hogere bloeddruk.
Serotonine daarentegen regelt een groot aantal hersenfuncties. Een laag serotonine niveau wordt niet alleen in verband gebracht met zich ongelukkig voelen, maar ook met een heel aantal problemen, waaronder depressie, angst, migraine, overdreven woede, de ziekte van Alzheimer, slaapstoornissen, geheugen, dwangmatige handelingen, enz. (bron WebMD). Geneesmiddelen die het serotonine niveau regelen kunnen tijdelijk de symptomen van deze ziekten verlichten, maar kunnen de echte oorzaak van het probleem niet aanpakken. Men ziet dikwijls dat stress een belangrijke oorzaak is van een verminderde serotonine productie in de hersenen.
In essentie kunnen we zeggen dat het normale functioneren van het menselijk zenuwstelsel leidt tot gezonde en gelukkige mensen. Dat is hoe we bedoeld waren om te leven. Stress blokkeert het normale functioneren van het zenuwstelsel. Door te transcenderen worden blokkades verwijderd. Het laat ons toe opnieuw ongedwongen en natuurlijk te zijn.