Dokters beantwoorden vragen: hoge bloeddruk en TM

Dokters Kaplan en Barnes zijn beide experten op gebied van hart- en vaatziekten, met jarenlange ervaring rond het effect van Transcendente Meditatie op hoge bloeddruk. Zij beantwoorden enkele veelgestelde vragen

V: Hoe helpt de Transcendente Meditatie techniek de bloeddruk te verlagen?

Dr Barnes: Stress is betrokken bij de ontwikkeling van hypertensie. Dit is gedocumenteerd door middel van epidemiologische bloeddrukstudies die de relatie tussen bloeddruk, psychologie en gebeurtenissen in het dagelijks leven bestuderen, alsook experimentele studies rond fysieke reacties op gedragsstimuli. Lichaam en geest zijn zeer nauw met elkaar verbonden. De subjectieve ervaring van de Transcendente Meditatie-techniek is er één van mentale ontspanning en rust, in combinatie met innerlijke waakzaamheid. De meditatierespons is zeer snel, en de meest duidelijke effecten zijn al waarneembaar na 15-30 minuten TM. De geestelijke ontspanning leidt tot fysiologische ontspanning, dat betekent: wanneer de geest tot rust komt, krijgt ook het lichaam een diepe rust.

V: Wat zijn andere mogelijke mechanismen die verantwoordelijk zijn voor de vermindering van de bloeddruk met Transcendente Meditatie praktijk?

Dr Barnes: Chronische omgevings- en psychosociale stress dragen bij tot een toename van de acute stress-geïnduceerde opwinding van het zenuwstelsel, wat resulteert in een onbalans in de biochemie van het zenuwstelsel. Dergelijke veranderingen resulteren in een overdreven reactie op stress, zoals blijkt uit de vernauwing van bloedvaten en verhoogde bloeddruk-niveaus. Balancerende factoren zoals stressreductie via Transcendente Meditatie hebben een invloed op het sympathische zenuwstelsel, wat resulteert in verminderde bloeddruk en reactiviteit van acute stress. Na verloop van tijd – als gevolg van een verminderde cardiovasculaire reactiviteit op acute gebeurtenissen – is er minder belasting op het hart, wat resulteert in verminderde bloeddruk. Dit draagt zo bij om een vroeg begin van de hoge bloeddruk te voorkomen (voor meer info over hoe de TM-techniek stress kan verminderen alsook het individu meer resistent kan maken voor stress, zie waarom is TM zo effectief tegen stress?).

V: Hoe lang is het nodig om te mediteren voordat je de voordelen op de bloeddruk kunt zien?

Dr Barnes: De voordelen kunnen direct merkbaar zijn, maar omdat ieder mens anders is, is het niet mogelijk precies te voorspellen hoe snel de bloeddruk daalt. In de meeste gevallen toonde het onderzoek wel aan dat binnen één à twee maanden er een significante daling van te hoge bloeddruk plaatsvindt.

V: Is er bewijs dat het Transcendente Meditatie-programma op zich de hoge bloeddruk kan verlagen, zonder verdere nood aan medicijnen?

Dr Kaplan: Verschillende studies met zowel jeugd (American Journal of Hypertension, 2004) als volwassenen (Hypertension, 1999) toonden aan dat een hoge bloeddruk daalt, zelfs na een paar maanden van tweemaal dagelijks Transcendente Meditatie. De behoefte aan bloeddrukverlagende medicijnen wordt daardoor verminderd en soms zelfs geëlimineerd. Iedereen die medicijnen neemt en begint met het beoefenen van de TM-techniek, moet regelmatig met zijn arts opvolgen om dit positieve effect op de bloeddruk en de behoefte aan verdere medicatie te controleren.

V: Sinds het gevolg van langdurige hoge bloeddruk gedurende vele jaren meestal een verharding van de slagaders is (atherosclerose – aderverkalking) – wat kan leiden tot complicaties zoals beroerte en hartaanval – is er dan bewijs dat de Transcendente Meditatie techniek atherosclerose kan verminderen?

Dr Kaplan: Uit een baanbrekende studie die werd gepubliceerd in het tijdschrift Stroke bleek dat de dikte van de wand van de halsslagader – een waarschuwing voor de verharding van de slagaders – wordt verminderd met regelmatige beoefening van de Transcendente Meditatie techniek.

V: Waarom is het probleem van hoge bloeddruk zo’n ernstig gezondheidsrisico?

Dr Barnes: In het bestuderen van de wereldbevolking, zal naar verwachting 26,4% van de volwassen bevolking hypertensief zijn in 2025 – dat is een voorspelde toename van ongeveer 60% – tot een totaal van 1,56 miljard mensen. Hoge bloeddruk is dus een belangrijke uitdaging voor de volksgezondheid wereldwijd, en de preventie, opsporing, behandeling en controle van dit probleem heeft een hoge prioriteit. Een bloeddruk-verlagende interventie – zoals de Transcendente Meditatie techniek, als het gebruikt zou worden door de algemene bevolking – zou een enorme impact op de volksgezondheid kunnen hebben. De verwachting is dat zelfs een kleine neerwaartse verschuiving (dat wil zeggen een paar mm Hg of punten) in de verdeling van de bloeddruk – indien behouden gedurende het hele leven – aanzienlijk het risico op hypertensie en verwante cardiovasculaire aandoeningen kan verminderen. Meer lange-termijn studies zijn echter nodig zijn om dit concept te demonstreren.

V: Wat zijn de mogelijke oorzaken van hypertensie en hart-en vaatziekten?

Dr Barnes: Factoren zoals de leeftijd, genetische aanleg, overgewicht en een sedentaire levensstijl, samen met voedingsfactoren (zoals te veel zout en natrium) worden algemeen toegeschreven als de oorzaak van hoge bloeddruk. Overdreven cardiovasculaire reactiviteit op stress, als gevolg van blootstelling aan zowel chronische en acute psychosociale en negatieve milieu-invloeden, wordt ook aanzien als iets dat een bijzonder belangrijke rol speelt in de ontwikkeling van hypertensie. Dit is waar regelmatige beoefening van een stressverminderende techniek, zoals Transcendente Meditatie, heel nuttig kan zijn. Terugkerende en/of aanhoudende overdreven stijging van de bloeddrukreacties op stress zijn geassocieerd met natuurlijk bijbehorende toename van wandspanning in hart-en bloedvaten. Er wordt verondersteld dat na verloop van tijd de Transcendente Meditatie-praktijk leidt tot secundaire cardiovasculaire structurele aanpassing, dat wil zeggen: bloedvaten en hartspierwand remodelleren zich om de spanning in de hartspier en de vaatwand te helpen normaliseren. Deze resultaten hebben betrekking op de Transcendente Meditatie-techniek specifiek, en kan niet van toepassing zijn op andere meditatietechnieken gezien niet alle technieken op dezelfde manier werken.

V: Wat heeft onderzoek gevonden over het effect van de Transcendente Meditatie-techniek op de fysiologie?

Dr Barnes: Volgens een review artikel van Dr Jevning en zijn collega’s (Neuroscience and Biobehavioral Reviews, 1992), lijkt de Transcendente Meditatie-ervaring een fysiologische toestand te ontlokken gekenmerkt door een wakkere hypometabolische geïntegreerde reactie. Onderzoek heeft melding gemaakt van een verminderd metabolisme van de perifere spieren en rode bloedcellen, maar ook verminderde secretie van stress-hormonen. Deze kwaliteiten zijn in overeenstemming met diepe rust. Zij zijn ook gemeten met behulp van EEG. Daarnaast zijn er bevindingen van verminderde ademhalingsfrequentie, bloedlactaatniveaus en huidgeleidingsniveaus gemeld. Met andere woorden, de Transcendente Meditatie-techniek stelt ons in staat om een eenvoudigere, rustigere vorm van bewustzijn te ervaren waardoor het niveau van stresshormonen vermindert. Effecten van chronische stress op de hormoonspiegels zijn goed gedocumenteerd. Acute effecten op de stress-hormonen zijn in overeenstemming met de verminderde activering tijdens de meditatie. Chronische daling van dit niveau van activering kan ook plaatsvinden. Volgens wetenschappelijk onderzoek ondersteunt regelmatige beoefening van Transcendente Meditatie een daling van de bloeddruk bij mensen die een hoge bloeddruk hebben.

V: Werkt de Transcendente Meditatie techniek voor iedereen?

Dr Barnes: Het Transcendente Meditatie programma werkt voor iedereen en werkt het vanaf de eerste zitting, maar het kan enige tijd duren voor de voordelen ervan worden gezien. Stress wordt vaak geassocieerd met hoge bloeddruk, en hoge bloeddruk is ook een risicofactor voor hart-en vaatziekten. Het beoefenen van de Transcendente Meditatie-techniek twee keer per dag kan de bloeddruk verlagen. Als het beoefenen van Transcendente Meditatie voldoende stress en hoge bloeddruk vermindert, kan het mogelijk zijn om medicatie te verminderen of te vermijden. Artsen kunnen de Transcendente Meditatie-techniek voorschrijven aan patiënten ofwel binnen een eerste-lijn van de behandeling voorafgaand aan het voorschrijven van medicatie, ofwel in het kader van een aanvullende behandeling.

V: Is er een moment dat de patiënt volledig kan stoppen met medicijnen?

Dr Barnes: Dat moet worden besloten door de arts van de individuele patiënt op basis van bepaalde criteria, wanneer, bijvoorbeeld, de patiënt zijn bloeddruk ten minste drie keer na elkaar normale niveaus bereikt. Patiënten mogen in geen geval zelf bepalen wanneer ze stoppen met medicatie.

V: Hoe ziet u deze behandeling te ontwikkelen in de toekomst?

Dr Barnes: Er is een groot potentieel voor artsen om het Transcendente Meditatie-programma voor te schrijven aan hun patiënten, vooral voor degenen die gestrest zijn of lijden aan stress-gerelateerde aandoeningen. Deze techniek wordt beschouwd als een methode met de hoogste potentie om het perspectief van behandeling in de klinische praktijk te veranderen.